Czym więc jest sam charyzmat? Jak się kształtuje? O czym decyduje?
Charyzmat jest darem Boga dla Kościoła, tak określił w tytule książki Jean Jaouen. Tak też określają inni teologowie zwłaszcza po Soborze Watykańskim II. Natomiast nie zawsze ten dar jest właściwie przyjęty.
Jego odczytanie przez konkretnych ludzi jest albo pociągające albo tak nudne, jak niektóre kazania. Z pewnością jedną z przyczyn jest niedostrzeganie problemów i życie jakby nas ten problem nie dotyczył.
Charyzmat powinien być fundamentem, czymś trwałym prawie niezmiennym, ale okazuje się być zmienny, jest modyfikowany w zależności od znaków czasu i od charyzmatycznych osób.
Czy Zgromadzenie otrzymuje jeden charyzmat? Czy ten charyzmat jest zawsze tak samo rozumiany? Oczywiście nie. Przecież wiele razy się tak stawało, że ktoś, kto przyjął jeden charyzmat wstępuje do Zgromadzenia, po jakimś czasie odkrywa w sobie inny i zakłada nowe Zgromadzenie, jak było w przypadku ks. Berthiera.
Tak zwana wierność charyzmatowi założyciela może być także pewnym niebezpieczeństwem. Trzymanie się ślepo charyzmatu, który przestał być aktualny, lub został dany tylko do określonego zadania może prowadzić nawet do zaniku Zgromadzenia.
Dlatego ma rację ks. Zbigniew Pałys, który twierdzi, że nie można mówić o niezmienności charyzmatu. Albo o tym, że trzeba powrócić do oryginalnego charyzmatu. Jakkolwiek w wielu tekstach papieskich znajdziemy takie wezwanie, powrotu do źródeł i do pierwotnego charyzmatu. Charyzmat nie jest rzeczą, którą można odkurzyć, ale jest rzeczywistością żywą, która w konkretnych warunkach otrzymuje jakąś formę. A ta forma może się różnić w zależności od okoliczności, osób, przyjmowanej teologii itd.
Ja mam wrażenie, że to, co różni i co charakteryzuje jakieś zgromadzenie, to raczej duchowość niż charyzmat. W seminarium między zakonnym, trudno jest odróżnić jednego kleryka od drugiego, nawet na parafiach gdzie pracują zakonnicy, często ich praca nie różni się, ąż tak bardzo od siebie i od pracy księży diecezjalnych. Jednak gdy zakonnicy zaczną sięgać do swoich skarbów duchowych, to wtedy dopiero widać różnicę.
Czy to znaczy, że charyzmat jest tylko jakimś herbem, jakąś nazwą, jakimś kierunkiem nadanym? Nie. Jako dar Ducha św. Jest tym co ożywia, nadaje smak życiu zakonnemu, jest siłą do działania.
Nie każdy charyzmat przynosi w efekcie Zgromadzenie zakonne, wiele charyzmatów jest realizowanych w Kościele bez struktur, bez programów, bez formacji. Ponieważ są darami Ducha św. a nie wytworem ludzkiego planowania.
Nasze Zgromadzenie na samym początku było powołane do wykonania pewnego zadania, którym była obsługa miejsca pielgrzymkowego. Jest jednak pewna trudność, ponieważ pierwsza grupa misjonarzy została określona w dekrecie biskupa jako grupa misjonarzy diecezjalnych. Dekret założycielski.
Tekst w kilku językach. Wnioski z lektury;
Jaki cel zgromadzenia? Jest bardzo jasno określony.
opiekę nad sanktuarium w La Salette,
głoszenie Słowa Bożego do pielgrzymów,
prowadzenie pielgrzymów do życia w pojednaniu z Bogiem,
w zimie głoszenie misji w diecezji Grenoble.
Co jest charyzmatem? Czy z tego dokumentu można zrozumieć charyzmat? Raczej trudno, ponieważ charyzmat nie jest teorią, ale bardziej praktyką życia niż teorią. Dlatego więcej o charyzmacie początków naszego zgromadzenia mówi życie pierwszych ojców, ich gorliwość, poświęcenie niż kolejne projekty Reguły.
Można oczywiście rozumieć słowa o powstaniu Zgromadzenia diecezjalnego jako pierwszego stopnia w procesie umacniania się nowego zgromadzenia. Najpierw na prawie diecezjalnym a potem na prawie papieskim. Jednak nie wydaje się, aby pragnienie biskupa ustanowienia wiecznej pamiątki Zjawienia było jednocześnie życzeniem jego rozwoju poza granice diecezji.
Brakuje mi w tym zapewnienia podstawowych elementów życia zakonnego: mianowicie konsekracji zakonnej (jakaś forma ślubów i życia wspólnotowego, które przy półrocznym głoszeniu misji w diecezji byłoby trudno zapewnić. Brakuje też zapewnienia odpowiedniej formacji i przyjmowania nowych członków. Być może biskup myślał o wymianie diecezjalnych ochotników tak jak przy pierwszym powołaniu.
Niektórzy tłumaczą, że biskup był chory i bliski odejścia na emeryturę, więc nie miał czasu na rozwinięcie swojej myśli.
Bpa Filiberta uważają za założyciela ks. Stern, ks. Barette, ks. Novel,
Przeciwnego zdania był ks. M. Caterini
Jeżeli bp Filibert de Bruillard jest naszym założycielem, to dlaczego my nie czytamy jego pism, dlaczego nie obchodzimy uroczyście rocznic jego urodzin, śmierci? Dlaczego nie studiujemy jego pism i jego życia? Tak jak to robi każde inne Zgromadzenie.
Pytanie o to, Czym jest odnowa charyzmatu, o jego przystosowanie, lub zmianę może stanowić oddzielny temat.
Materiał na ten temat znajdziemy w opracowaniu ks. Barrette, The search into the origins and evolution of the charism of the Missionaries of our Lady of La Salette, w pracy doktorskiej ks. Paula Toppilan The Charism of Reconciliation. kilka stron w książce ks. Attico Fassini Salette: De Volta a Fonte.
Nasz charyzmat w historii był opisywany różnymi słowami, można powiedzieć że ewoluował wraz z rozwojem zgromadzenia i jego rozszerzaniem się na nowe kraje. W wyżej wymienionej ankiecie z 2006 roku nie ma pytania o charyzmat ale jest pytanie o apostolską aktywność Apostolic Activities;
Parafie i placówki misyjne, Sanktuaria, Domy rekolekcyjne, Głoszenie misji i rekolekcji, szkoły, Dyspensoria leków, Formacja własnych kandydatów, Domy dla własnych emerytów, Prokury misyjne, Domy dla gości, pielgrzymów, kapelaństwo szpitalne i więzienne, Music Ministry.
Zgromadzenie zakonne nie może być jedynie narzędziem do wykonania jakiegoś zadania w kościele, bo wtedy życie zakonne nie mogłoby się realizować, stąd ważne jest aby dokonywała się ocena realizacji charyzmatu, jego aktualizacja, ale jeszcze ważniejsze jest żeby zgromadzenie które zostało zbudowane na wspólnocie i na życiu ślubami pozostawało zakonnym, a nie stawało się stowarzyszeniem osób duchownych. Rewizja obu zadań dokonuje się na Kapitułach.
Redemptoryści mają w swoim charyzmacie pracę wśród ubogich i głoszenie ewangelii dla ubogich, a w Polsce obecnie rozwijają telewizję, radio, szkołę wyższą i gazetę codzienną.
Zmiana odnowienie charyzmatu jak w przypadku sióstr Franciszkanek Przemienienia Pańskiego, które powstały w 1901 jako Zgromadzenie zajmujące się małymi dziećmi a po II Wojnie światowej zajęły się misjami i opieką nad osobami starszymi.
Nasi Kuzyni Misjonarze Świętej Rodziny zmienili charyzmat? Do czego zostali powołani i co robią obecnie?
Nasze Zgromadzenie przeżyło w swoich początkach niepewność co do charyzmatu.
„ciągła refleksja nad własnym charyzmatem jest jednym z immanentnych elementów procesu formacji permanentnej. Jest to refleksja typowa dla teologii duchowości, gdyż łączy teorię z praktyką, dążąc do modelowania życia” Piotr Liszka CMF
Szkoda, że refleksja nad charyzmatem jest ograniczona do procesu formacji, powinna być na ten temat wymiana myśli i stałe przystosowywanie jej do współczesnych warunków.
Charyzmat jest więc rzeczą najbardziej podstawową, która decyduje że młody człowiek wybiera to a nie inne Zgromadzenie, ale niezachowywanie charyzmatu, odchodzenie od charyzmatu, zajmowanie się czym innym, powoduje, że Zgromadzenie albo upada, zanika, albo się przekształca.